Szanowni Państwo,
obecny stan nosi wszelkie znamiona sytuacji kryzysowej. Ogłoszenie kilka dni temu przez
WHO, iż mamy do czynienia z pandemią wirusa COVID-19 oznacza, że tego wirusa nie da
się już powstrzymać. To, o co walczymy zarówno jako ludzkość, jak i naród, to spowolnienie
rozprzestrzeniania się infekcji. Jednym z powodów jest zdobycie czasu dla personelu
medycznego i naukowców, by mogli opracować efektywne leczenie oraz szczepionkę
przeciwko temu drobnoustrojowi. Jest też jeszcze jeden bardzo ważny powód wysiłków
służących spowalnianiu infekcji. Kilkanaście procent osób mających objawową infekcję
wirusem COVID-19 wymaga wspomagania oddychania z użyciem respiratorów. To czy ich
wystarczy wpłynie bezpośrednio na procent osób, dla których infekcja zakończy się śmiercią.
Przykład innych krajów wskazuje, iż spowolnienie tempa rozprzestrzeniania się infekcji może
obniżyć częstość zgonów aż dziesięciokrotnie. Mamy również nadzieję, że okres wiosenno –
letni może osłabić aktywność tego patogenu.
Niezwykle ważne jest, by zachować osobiste bezpieczeństwo. Infekcja wirusem COVID-19
jest groźna dla wszystkich; dla pacjentów, ale również dla nas i dla naszych bliskich. Stąd też
ludzki i profesjonalny obowiązek, by przyczynić się do zmniejszenia ryzyka związanego z
infekcją. Również jako psychoterapeuci możemy przyczynić się do zmniejszenia ryzyka
niekorzystnego przebiegu pandemii.
Poniżej znajdziecie Państwo kilka rekomendacji.
Zalecenia związane z pracą terapeuty i pracą superwizora
1. Powinniśmy znać jako psychoterapeuci standardy postępowania w sytuacji podejrzenia
infekcji COVID-19.
2. Powinniśmy bezwzględnie stosować się do wszystkich popartych rzetelną wiedzą naukową
wytycznych, m.in. takich jak: częste, dokładne mycie rąk i niedotykanie twarzy oraz
utrzymywanie dystansu przynajmniej jednego metra w trakcie kontaktów
z innymi osobami.
3. Kluczowe jest ograniczenie do niezbędnego minimum bezpośrednich kontaktów
międzyludzkich.
4. Wszystkie kursy i szkolenia rekomendowane przez Sekcję powinny być na czas pandemii
odwołane lub przełożone. Możliwe jest prowadzenie on-line szkoleń teoretycznych.
5. Zarówno indywidualna jak i grupowa superwizja, na czas pandemii, powinna odbywać się
w formie telefonicznej lub audiowizualnej.
6. W wypadku pacjentów pozostających w długotrwałej opiece terapeutycznej dopuszczalne
jest na czas pandemii prowadzenie terapii online. Zdając sobie sprawę z dyskusyjności tej
formy prowadzenia terapii, uważamy że obecna sytuacja jest wyjątkiem, jaki uzasadnia jej
podejmowanie.
7. Terapia online pacjentów pierwszorazowych możliwa jest jedynie wtedy, kiedy z uwagi na
stan pacjenta, początek leczenia nie może być odłożony. Kontakt osobisty powinien być
podejmowany jedynie w sytuacjach, w których w sposób jednoznaczny jest to wymagane z
powodu charakteru objawów pacjenta.
8. Instytucje powinny dołożyć wszelkich starań, by na czas pandemii zapewnić możliwość
prowadzenia terapii online.
9. W ramach instytucji, gdzie prowadzona jest psychoterapia, a które nie mogą przejść na
formę pracy online, zawieszone powinny zostać wszelkie spotkania kliniczne i superwizje
grupowe, a szczególnie wspólne spożywanie posiłków – w tym zwłaszcza branych za pomocą
rąk ze wspólnego naczynia (ciastka, orzeszki, itp.).
10. Pacjenci powinni być przez nas edukowani na temat infekcji COVID-19. Jeśli nie zostało
to przeprowadzone wcześniej, korzystny jest kontakt z pacjentem przed najbliższą sesją i
zapytanie o samopoczucie.
11. W razie występowania specyficznych objawów infekcji górnych dróg oddechowych
(suchy kaszel, wysoka gorączka, duszność) pacjent powinien być zobowiązany do
niezwłocznego (telefonicznego) kontaktu ze swoim lekarzem POZ, Sanepidem lub
najbliższym oddziałem chorób zakaźnych. Stwierdzenie takich objawów u pacjenta w trakcie
sesji powinno skutkować jej przerwaniem i postępowaniem według powyższej rekomendacji.
12. Dostrzeżenie u siebie cech infekcji przebiegającej z gorączką i kaszlem lub wystąpienie
takiej infekcji u najbliższych powinno skutkować natychmiastowym zaprzestaniem pracy oraz
kontaktem z odpowiednimi służbami.
13. Należy restrykcyjnie przestrzegać zasad higieny, zalecane jest częste przecierane
środkami dezynfekcyjnym miejsc takich jak klamki, oparcia i poręcze foteli w gabinetach,
klamki, krany i spłuczki w toaletach.
14. Powinna nas obowiązywać troska o to, czy zasady powyższe przestrzegane są również
przez koleżanki i kolegów uprawiających psychoterapię lub zajmujących się dziedzinami
pokrewnymi.
Zalecenia dotyczące społecznej służby psychoterapeutów
1. Ogłoszenie przez WHO stanu pandemii skutkuje nagłym, ogromnym wzrostem lęku. Jego
przejawy są widoczne zarówno w codziennym życiu, jak i w wewnętrznym przeżywaniu. Jest
to nieunikniony, uboczny skutek tego, z czym się obecnie zmagamy. Można się spodziewać,
że poziom lęku, będzie się zmieniał w zależności od rozwoju sytuacji epidemiologicznej.
Powstrzymanie epidemii, wygaszenie jej przynajmniej w jednym miejscu, informacje o
osobach wyleczonych, znalezienie leku bądź szczepionki – powinny redukować lęk.
Znaczący wzrost zachorowań i zgonów, zwłaszcza wśród osób znanych czy bliskich – będzie
skutkować wzrostem lęku lub utrzymaniem się na bardzo wysokim poziomie. Praca ze
skutkami lęku leży w zakresie naszych zawodowych kompetencji i powinności.
2. Można oczekiwać, że wprowadzone epidemiologiczne ograniczenia względnie szybko
spowodują wzrost frustracji, a w konsekwencji zarówno reakcje depresyjne, jak i agresywne.
W połączeniu z lękiem stawia to przed naszym środowiskiem istotne wyzwania. Praca z
agresją i depresją leży w zakresie naszych zawodowych kompetencji
i powinności.
3. Szczególnym wyzwaniem wydaje się być pomoc terapeutyczna czy wsparcie
psychologiczne dla tych grup zawodowych, jakie pracują pod ogromnym obciążeniem:
personelu oddziałów zakaźnych, ratowników medycznych, pielęgniarek
i wszystkich, którzy z racji swego zawodu podlegają istotnie większemu ryzyku zakażenia.
Pomoc terapeutyczna
i wsparcie psychologiczne leżą w zakresie naszych zawodowych kompetencji i powinności.
Zwracamy się z apelem, by każdy terapeuta wykorzystał swoje profesjonalne doświadczenie i
umiejętności, a w zaistniałej sytuacji, na lokalnym poziomie, przyłączył się do wspólnego
wysiłku służby zdrowia w sprostaniu wyzwaniom związanym z pandemią.
Krzysztof Klajs – Przewodniczący Zarządu Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego
Towarzystwa Psychiatrycznego
Maciej Pilecki – Były Przewodniczący Zarządu Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego
Towarzystwa Psychiatrycznego
Łukasz Müldner–Nieckowski – Przyszły Przewodniczący Zarządu Sekcji Naukowej
Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (Elekt)
Łódź/Kraków, 13 Marca 2020
Ps. Zarząd SNTR PTP rekomenduje intensyfikację korzystania z dostępnej pomocy superwizyjnej, dostępnej przede wszystkim online. Uważamy, że należy w obecnej sytuacji podkreślić znaczenie tej formy pomocy zawodowej dla profesjonalistów.
W imieniu Zarządu SNTR PTP
Marcin Golański
